“Piękny i dwudziestoletni” - Marek Hłasko. Twórca zbuntowany.

Legendarna postać świata literackiego i filmowego lat pięćdziesiątych XX wieku w Polsce i w Europie. Życie Marka Hłaski  tak mało banalne i zbyt krótkie, aby opisywać je w znanych każdemu formułach uporządkowanej biografii.

Mieszka we Wrocławiu ,na Sępolnie, kilka lat po II wojnie światowej. Urodzony w Warszawie w czasie rodzącego się faszyzmu i wielkiego kryzysu lat trzydziestych ubiegłego wieku w Europie- w 1934 roku, doświadcza traumy i lat tułaczki znanej tamtemu pokoleniu aż nadto dobrze. Po Powstaniu w Warszawie w 1944 r. musi opuścić Warszawę i dopiero po wielomiesięcznej wędrówce po Polsce osiada z rodziną we Wrocławiu na dobrych kilka lat. Na ulicy Borelowskiego 44, gdzie można zobaczyć dzisiaj tablicę upamiętniającą jego obecność we Wrocławiu.

Cała jego młodość nie wróżyła kariery literackiej. Borykał się z brakiem dyscypliny szkolnej . Jednak zdolność wnikliwej obserwacji świata powojennego, realia życia w państwie komunistycznym i ciężka praca fizyczna doprowadziły tego młodego, zbuntowanego człowieka do podjęcia decyzji o pisarstwie. O intensywnym samokształceniu. O potrzebie mówienia prawdy w czasach, kiedy była zakazana.

Stał się najzdolniejszym pisarzem młodego pokolenia i symbolem nonkonformizmu. W Polsce zakaz wydawania jego książek obowiązywał  przez 20 lat. Opisywał w swojej twórczości bunt natury moralnej, sprzeciw wobec schematyzmu  i zakłamaniu literatury socrealistycznej. Znakomicie też opisywał środowisko nizin społecznych, brak nadziei i cynizm, ale też marzenia i potrzebę zmian, które nie miały szans się ziścić.

Wojna i komunizm odcisnęły piętno na jego twórczości, czemu dawał wyraz w swojej prozie: : „Piękni dwudziestoletni, „Ósmy dzień tygodnia”, „Następny do raju”, „Cmentarze”. Zaistniał również jako współscenarzysta filmów „Pętla”, „Ósmy dzień tygodnia”, „Baza ludzi umarłych”. O swojej determinacji do podejmowania takich tematów pisał sam: „dla mnie jest oczywiste, że stanowię produkt czasu wojny, głodu i terroru. Stąd bierze się nędza intelektualna moich opowiadań; ja po prostu nie potrafię wymyślić opowiadania, które nie kończyłoby się śmiercią, katastrofą, samobójstwem czy też więzieniem. Nie ma w tym żadnej pozy na silnego człowieka, o co posądzają mnie niektórzy”.(Jan Czyżewski- Piękny dwudziestoletni – biografia)

Bohaterem wewnętrznym dla niego był twardy romantyk, outsider, rozczarowany rzeczywistością lat 50 ubiegłego wieku a idolami Fiodor Dostojewski i aktor Humphrey Bogart. Na Zachodzie nazywany „komunistycznym Jamesem Deanem”. W Polsce związany twórczo z Jerzym Andrzejewskim i na Zachodzie z Romanem Polańskim. Książki jego wydawał „Instytut Literacki” i paryska „Kultura”. Nie było mu dane wrócić do Polski, zmarł w Wiesbaden nagle, mając przed sobą dalsze cele literackie i filmowe. Żył szybko, za szybko i za szybko też odszedł.

Pośmiertnie została wydana jego ostatnia książka „Wilk” ,w 2015 roku, która została nominowana w Plebiscycie Książka Roku 2015 w kategorii Literatura Piękna ( lubimyczytać.pl).